Interview | Coronaview #1 - Hoe gaat het met... Tine Van Goethem

Lasso: Hoe heeft BOZAR initieel gereageerd op deze crisis?

Tine: De eerste maanden in de eerste lockdown waren erg hectisch voor heel onze organisatie en in het bijzonder voor het team Audience Engagement. Je komt namelijk in een situatie terecht waar je heel je strategie en planning moet ombouwen, verschillende doelgroepen moet contacteren, projecten moet annuleren, enz. Tegelijkertijd moesten we in een online modus gaan om de band met onze bezoekers niet te verliezen. Verder hebben we geprobeerd om in contact te blijven met onze partners. Dat betekende veel vragen stellen en uitvissen in welke mate zij getroffen waren door de coronacrisis.

De zomer heeft rust gebracht, maar ook hoop. We zijn blij dat we in de zomer nog veel bezoekers en groepen hebben kunnen verwelkomen voor de tentoonstelling van Keith Haring. Ik vind het wel spijtig dat er weinig tijd en ruimte is geweest om stil te staan bij deze crisis. Er is een nieuwe realiteit gelinkt aan Covid-19, maar ook een nieuwe maatschappelijke realiteit. De kloof tussen arm en rijk is bijvoorbeeld alleen maar groter geworden in een stad als Brussel.

Op welke projecten en initiatieven hebben jullie gefocust tijdens deze periode?

We zijn op een creatieve manier omgegaan met de beperkingen, voornamelijk door veel online te organiseren. Singing Brussels Celebration hebben we getransformeerd tot een online evenement. Voor de Keith Haring tentoonstelling creëerden we virtuele rondleidingen en vier online workshops met activiteiten voor kinderen die enorm veel succes hadden. Verder organiseerden we online concerten en publiceerden we interviews met kunstenaars op onze website. Het was de afgelopen maanden voortdurend schipperen tussen het welzijn van de bezoekers en dat van de kunstenaars en medewerkers, maar ook tussen digitale en live projecten. Het heeft wat tijd gekost om dat nieuwe evenwicht te vinden.

Welke lessen hebben jullie getrokken uit de aanpak na de eerste lockdown?

De transitie naar online had als gevolg dat we een veel groter bereik realiseerden. We hebben gemerkt dat de digitale activiteiten voor families met kinderen zeer populair waren. Toch mogen we niet de fout maken om alles nu in te zetten op online activiteiten. Het is niet omdat iets virtueel wordt georganiseerd dat dit voor iedereen toegankelijk is. Ik geloof niet dat we de kwetsbare doelgroepen hebben kunnen bereiken met die online projecten. Mijn grootste hoop is dat we deze situatie niet meer hoeven mee te maken. Het is een dramatisch jaar geweest voor onze partners, de kunstenaars, de gidsen die in het museum werken, de freelancers, enz.

Vind je dat de culturele en museale sector zijn maatschappelijk belang heeft kunnen aantonen in deze crisis?

Er zijn zware inspanningen geleverd binnen onze sector. De investeringen die musea moesten doen om te beantwoorden aan de veiligheidsmaatregelen waren zeer verregaand. Sindsdien is een museum of theaterzaal de veiligste plek ter wereld. Een neveneffect is echter dat die maatregelen, zoals online reserveren of het verplichte mondmasker, extra drempels creëren. Toch merken we dat het publiek ondanks die drempels veel zin heeft om BOZAR terug te bezoeken. Kunst en cultuur kunnen zo’n belangrijke houvast bieden in deze onzekere crisistijd. We hebben bovendien per toeval dit jaar het seizoensthema ‘Art & Well-being’, over het weldadige effect dat kunst kan hebben op je algemene welzijn. Dit thema bleek vandaag actueler en relevanter dan ooit.

Hoe zie je de schoolbezoeken evolueren?

In het lager onderwijs is het makkelijker om uitstappen, waarbij derden aanwezig zijn, te organiseren dan in het secundair onderwijs. Vanuit de basisscholen is er alvast zeer veel interesse om BOZAR te bezoeken. In september zaten we met een gigantische wachtlijst. De culturele sector is afhankelijk van zoveel verschillende protocollen; zo kunnen we voor onderwijs in BOZAR enkel het culturele protocol toepassen en niet het onderwijsprotocol, waardoor we dus klassen niet in klasbubbel kunnen ontvangen…

Hebben jullie specifieke projecten voor kinderen en scholen kunnen organiseren?

We hebben in september op een creatieve manier gebruikgemaakt van onze infrastructuur. Zo was er op het dak van BOZAR een workshop voor families in het kader van Autoloze Zondag. Cinema hebben we buiten georganiseerd en we organiseerden al theatervoorstellingen en concerten onder zeer strikte veiligheidsmaatregelen en dus met een beperkte capaciteit. Verder gebeurden de groepsbezoeken in september coronaveilig, met maximum tien personen per gids. Dat wordt allemaal volgens tijdslots georganiseerd, net zoals voor de individuele bezoekers. Big Bang, het muziekfestival voor kinderen dat in november zou plaatsvinden, hebben we moeten annuleren.

Ben je nog enthousiast voor het huidige schooljaar?

Ja, ik ben nog hoopvol gestemd. Misschien biedt deze crisis wel kansen voor het bereiken van een breder publiek. Er zijn een aantal groepen zwaar getroffen door deze crisis zoals de ouderen, maar ook de jongeren die niet naar school zijn kunnen gaan. Ik denk dan vooral aan jongeren in moeilijke gezinssituaties. Ik vind dat er in onze publiekswerking ruimte is om op die specifieke doelgroep te focussen. We bekijken momenteel hoe we ze kunnen bereiken. De eerstelijnsorganisaties die met deze jongeren werken zijn een mogelijkheid. Online zullen we hoe dan ook een nieuw publiek aantrekken en wie weet komen die nieuwkomers op termijn ook wel naar BOZAR zelf. Onze boodschap naar het publiek blijft alleszins om kunst live te komen beleven!

Brengen de veiligheidsmaatregelen veel extra werk met zich mee?

Het is een huzarenstukje om dat allemaal voor elkaar te krijgen. Tussen twee voorstellingen moet er voldoende tijd zijn om alles te ontsmetten en op te ruimen. Het publiek mag elkaar niet kruisen, dus je kan onmogelijk twee voorstellingen op hetzelfde moment laten plaatsvinden. Voordien was die kruisbestuiving, of alles zoveel mogelijk door elkaar laten lopen, net onze troef. Zolang het virus er is, zullen we op deze manier moeten werken.

Weten jullie al hoe de werking er na corona zal uitzien?

Het digitale luik is een blijver, maar we denken na over hoe het evenwicht tussen online en offline er zal uitzien. Er zijn bijvoorbeeld groepen die online een gids boeken, maar individueel de expo bezoeken zodat ze niet in groep moeten komen. Vanuit scholen komt ook alsmaar meer de vraag voor online rondleidingen voor het geval het bezoek niet live zal kunnen plaatsvinden. We werken momenteel hard op dat soort modellen met als doel om de kwaliteit te blijven garanderen. Onze werking zal na corona niet dezelfde zijn, omdat we allemaal in onze budgetten moeten snoeien. Het blijft belangrijk om naast onze culturele missie ook onze maatschappelijke rol te blijven vervullen.

Gaan we naar een light versie van BOZAR met minder financiële middelen en meer digitaal?

Nee, dat is te negatief gesteld. Er zijn ook positieve kanten aan het verhaal. Doordat internationale artiesten en ensembles moeilijker tot hier geraken, is er meer aandacht voor lokale artiesten. Verder hoop ik dat de rekrutering van verschillende soorten doelgroepen en de toegankelijkheid van ons cultuurhuis hoog op de agenda blijven staan. Ik denk bijvoorbeeld aan de 65-plussers die een groot deel van ons publiek vertegenwoordigen. Wanneer zullen ze hier opnieuw over de vloer komen? Zullen ze op dezelfde manier van kunst kunnen genieten? En wat met de secundaire scholen en de kwetsbare doelgroepen? We zullen die verschillende doelgroepen opnieuw moeten activeren en dit op een creatieve manier.