Move It Kanal | Jongeren aan zet op Brusselse festivals

De resultaten van deze brainstorm worden meegenomen in de eerste Move It Kanal pilootprojecten, die opgestart worden in het voorjaar 2018. Tijdens de brainstorm werden drie praktijkvoorbeelden van Brusselse jongerenfestivals voorgesteld: Ride x rap festival, Festival Des Blocs en Ça vient de chez nous.

Ride x rap festival

Onder grote publieke belangstelling vond op 28 juni 2017 het eerste Ride x rap festival plaats in het park van Sint-Pieters-Woluwe. Zo’n 1.300 jongeren tussen 15 en 25 jaar genoten van een skatewedstrijd, animatie, foodtrucks, een open mike en artiesten zoals Boka Moka en L’or du commun.

Nood aan plek voor jongeren

De gemeente Sint-Pieters-Woluwe richtte in 2015 een jeugdraad op, een platform voor uitwisseling tussen jongeren onderling en een spreekbuis naar het gemeentebestuur toe. Al gauw werd duidelijk dat een ontmoetingsplek, een skatepark en een jeugdhuis bovenaan het verlanglijstje van de jongeren stonden. Het participatieve traject dat hierop volgde, leidde tot de oprichting van tijdelijke pop-up jeugdhuizen.

Toch overheerste bij de jongeren het gevoel dat de administratieve weg lang en ingewikkeld was en dat definitieve oplossingen uitbleven. Gemeenschapscentrum Kontakt nam daarop het initiatief om een festival te organiseren voor en door jongeren. De bedoeling was dat jongeren een plek konden opeisen in de gemeente en toonden waartoe ze in staat waren. In afwachting van de bouw van een skatepark of een jeugdhuis, koos men ervoor om op korte termijn een concreet project te realiseren. De idee voor het Ride x rap festival werd geboren.

Bottom-up

Een dertigtal jongeren kwam tweewekelijks samen om alle aspecten van de festivalorganisatie te bespreken, onder begeleiding van GC Kontakt. Kontakt zorgde voor de omkadering en supervisie, maar het waren de jongeren zelf die het heft in handen namen. Ook tijdens de festivaldag speelden de jongeren de hoofdrol. Zij zorgden voor de logistiek en de praktische organisatie. Dit bottom-up traject leidde tot een schitterend resultaat. Na een intensieve voorbereidende week genoten zo’n 1.300 jongeren van het muziekfestival en konden skaters hun kunsten tonen in het tijdelijke skatepark. Bekijk hier het filmpje van het Ride x rap festival.

Resultaten

De gemeente Sint-Pieters-Woluwe heeft het imago van een rijke gemeente met een verouderde bevolking. Toch wonen er heel wat jongeren, al is die groep omwille van de afwezigheid van plekken op maat niet steeds zichtbaar. Het Ride x rap festival gaf een stem aan de jongeren. Met de organisatie van hun festival onderstreepten ze op een ludieke manier nogmaals hun vraag aan het gemeentebestuur voor de bouw van een skatepark, een jeugdhuis en ruimte om te feesten. Samen met verschillende partners en over taalgrenzen heen, leerden de betrokken jongeren een festival te organiseren en verantwoordelijkheden op te nemen. Maar er werden ook belangrijke levenslessen getrokken:

Door het grote succes van deze eerste editie, is editie twee van Ride x rap festival nu al in volle voorbereiding. Een nieuwe groep geëngageerde jongeren zet zich met hart en ziel in voor de organisatie van hún festival op 27 juni 2018.

Festival Des Blocs

Op 30 september 2017 organiseerden Les Meutes samen met City-Zen de eerste editie van het multidisciplinaire en participatieve Festival Des Blocs in de Modelwijk in Laken. De festivalaffiche getuigde van een breed aanbod aan muziek, theater, film en fotografie. Binnen een gevarieerd programma kregen de toonmomenten van diverse workshops een bijzondere plek.

Festival Des Blocs dankt haar ontstaan aan de vruchtbare ontmoeting tussen Les Meutes en City-Zen. Les Meutes is een multidisciplinair Brussels collectief. Naast muziek-, theater- en audiovisuele producties, organiseren ze evenementen met een sterke focus op diversiteit, participatie, culturele bemiddeling en de reconstructie van het sociale weefsel. City-Zen werd in 2014 opgericht door vier jongeren uit de Modelwijk. Toen ze op 18-jarige leeftijd aankeken tegen een leeg vrijetijdsaanbod in hun wijk, besloten ze zelf een structuur op te zetten. Hun vzw richt zich op 18-jarigen, wil de sociale cohesie verbeteren en het samenleven in de wijk bevorderen. Zowel Les Meutes als City-Zen voelden de nood aan een festival voor en door jongeren en sloegen daarom de handen in elkaar.

Cité Modèle – van Bach tot beats

Het festival werd georganiseerd op verschillende locaties in de Modelwijk te Laken. Deze wijk werd gepland naar aanleiding van Expo ’58 om te tonen hoe vooruitstrevend België was op vlak van woningbouw en sociale huisvesting. De wijk heeft een ‘geconcentreerd’ karakter en vormt een wereld op zichzelf. Om dit te doorbreken werden de activiteiten georganiseerd op verschillende locaties in de wijk, zowel binnen (inkomhalls, appartementen, garages, …) als in openlucht.

Sinds oktober 2015 organiseert Les Meutes samen met de bewoners van de Modelwijk ateliers en workshops rond muziek, cinema, fotografie en theater. Naast de officiële festival line-up werden de resultaten van deze participatieve trajecten in avant-première getoond tijdens het festival. Festival Des Blocs zette sterk in op het verbeteren van de sociale cohesie. Met een breed artistiek programma – van Bach tot beats – richtte het festival zich tot een divers publiek, zowel de bewoners als de niet-bewoners van de Modelwijk. Het mengen van publiek vormde dan ook één van de onderliggende doelstellingen van het festival.

Eén van de succesfactoren van Festival Des Blocs is het geslaagde huwelijk tussen beide partnerorganisaties. Vooral de aanwezigheid van Karim Akalay van City-Zen is belangrijk om de lokale bewoners mee te krijgen in het participatieve verhaal van Les Meutes. Als bewoner en ‘ancien’ kent Karim de wijk en de mensen zeer goed en zijn netwerk staat garant voor een grote lokale betrokkenheid. Hij fungeert als sleutelfiguur die zorgt voor een sterke lokale verankering en participatie. De organisatoren benadrukken ook het belang van tijd. Het festival is het resultaat van twee jaar werken op het terrein en vormt slechts een tussenschakel in een breder verhaal op lange termijn.

De uitdaging bestond er voor de organisatoren in om een goed evenwicht te bewaken tussen het sociale en het artistieke karakter van het festival. Les Meutes benadrukte vooral het belang van het artistieke resultaat. Door de kwaliteitslat erg hoog te leggen, konden de deelnemers nadien ook trots zijn op het behaalde resultaat, waardoor het sociale aspect eveneens aan kracht won.

Ça vient de chez nous

Onder begeleiding van de Brusselse rapper G.A.N. organiseerden de jongeren van het Etterbeekse buurthuis Chambéry (D’Broej) het muziekfestival Ça vient de chez nous. Op 28 april 2017 toonden de jongeren aan dat ze trots mochten zijn op Brussel en dat het talent soms letterlijk om de hoek school. Ça vient de chez nous zette muziek, dans en beeld in als bindmiddel tussen verschillende culturen, wijken en talen. Op het programma stonden Frenetik, D.A.V., Mike Moore, Jeny Bsg (dance crew), TiiwTiiw, Wills, Lous, G.A.N. (Ghandi).

Lokale helden

Bij de jongerenwerking van het Etterbeekse buurthuis Chambéry (D’Broej) speelde al langer het idee om samen met de jongeren iets te creëren, met hún ideeën en hún goesting. Omdat muziek een belangrijke plaats inneemt in de leefwereld van tieners, bood Lokale Helden - het jaarlijks terugkerende evenement waarmee Poppunt zoveel mogelijk lokaal muzikaal talent in de spotlights wil plaatsen - een geschikt kader.

D’Broej koos er samen met de jongeren voor om een lokale variant van Lokale Helden te organiseren. Daarin kwamen naast muziek ook andere disciplines aan bod. De organisatie en verantwoordelijkheid van het evenement werden zoveel mogelijk bij de jongeren gelegd, gaande van de subsidieaanvragen tot en met de presentatie.

Een dergelijke aanpak vergde veel vertrouwen van de begeleiders. Deze moesten durven loslaten en accepteren dat jongeren leerkansen putten uit het maken van fouten. Het vinden van de juiste begeleidershouding was dan ook een voortdurende evenwichtsoefening. Zo wilden de jeugdwerkers zoveel mogelijk initiatief bij de tieners zelf leggen, maar tezelfdertijd moest er op een professionele manier een minifestival georganiseerd worden.

Tonton G.A.N.

Om de jongeren concreet te helpen en hen te motiveren, werd op zoek gegaan naar een peter voor het festival. Dit werd de artiest G.A.N. die samen met de medewerkers van D’Broej de jongeren begeleidde. Hij nam deel aan alle vergaderingen gedurende het hele traject. Als rolmodel toonde hij aan de jongeren hoe je een programma samenstelt, hoe je artiesten best aanspreekt, hoe je contracten opstelt, enzovoort. De betrokkenheid van G.A.N. motiveerde de tieners om naar de vergaderingen in het jeugdhuis te komen en hield de hele onderneming in een positieve sfeer. Het hele traject werd op erg korte termijn afgelegd. Dit zorgde voor de nodige tijdsdruk, maar tegelijk noopte de korte tijdsspanne tot resultaatgericht werk, waardoor jongeren minder snel afhaakten.

Volgend jaar komt er geen nieuwe editie van Ça vient de chez nous, omwille van praktische en budgettaire redenen. Maar de jongeren zijn terecht fier op het resultaat, dat aan bod komt in dit filmpje. Velen staan te popelen om er opnieuw in te vliegen, de eerste stappen om er een vervolg aan te breien worden al volop gezet.

Verhoogd zelfvertrouwen

Ça vient de chez nous beoogde enerzijds podiumkansen bieden aan lokaal talent en anderzijds wou het jongeren, die soms negatieve leerervaringen kenden, organisatorische vaardigheden bijbrengen. Daarom zette buurthuis Chambéry ook in op het empoweren van tieners. Gaandeweg leerden ze om verantwoordelijkheid op te nemen en de succeservaringen stimuleerden hun zelfvertrouwen.

--

Het project Move It Kanal, geleid door Lasso en de Erasmushogeschool Brussel, is opgezet in het kader van het operationele EFRO programma van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. In dit kader is bijna 2,1 miljoen euro in het project geïnvesteerd, waarvan 50% door de Europese overheid en 50% door het Gewest wordt gedragen. De doelstelling van de EFRO-programmering is om de culturele participatie van jongeren in het kanaalgebied te versterken.

EFRO (Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling) is een instrument voor het Europese regionale beleid dat nieuwe mogelijkheden wil bieden aan Europese burgers en dat de kloof tussen de levensstandaard in de verschillende regio's wil dichten. Het vormt een investerings- en solidariteitsmechanisme van de EU dat dankzij Europese en regionale investeringen ons dagelijkse leven beïnvloedt.

Het project wordt ondersteund in cofinanciering met de VGC.