Onder begeleiding van jeugdwerkster Lena (Roodebeekcentrum) en videokunstenaar Jochem (BEAM) ging een klein groepje tieners in de paasvakantie 2017 op zoek naar ‘poëtische elementen’ in de Brusselse wildernis. In verschillende Brusselse culturele instellingen lieten de tieners zich inspireren door audiovisuele kunstenaars en gaven ze hun impressies vorm met experimentele technieken. Alles werd samengebracht tijdens een toonmoment in Beursschouwburg.

Volgende partners werkten samen:

  • Roodebeekcentrum
    Een jeugdcentrum in Sint-Lambrechts-Woluwe.
  • Beam
    Multimediawerking van JES vzw. BEAM (Brusselse Experimentele en Actieve Mediavorming) ondersteunt het Brusselse jeugdwerk in multimediale projecten en organiseert workshops en mediatrajecten.

Hoe verliep de samenwerking tussen de partners?

Lena, jeugdwerkster van het Roodebeekcentrum, is gebeten door de fotografiemicrobe en in het Roodebeekcentrum hebben ze een echte ouderwetse donkere kamer. Foto's en video's zijn bovendien niet weg te denken uit het doorsnee tienerleven. Er zijn talrijke gratis apps en programma's te vinden waarmee tieners zelf aan de slag kunnen. Dus waarom niet de tieners de kans geven hun talenten daarin te laten ontdekken en ontwikkelen?

Lasso bracht het Roodebeekcentrum samen met BEAM. Lena stond in voor de algemene begeleiding van de tieners, Jochem werd ingeschakeld omwille van zijn expertise als videokunstenaar. Lasso zocht ook naar activiteiten die goed in de themaweek zouden passen, evenals naar een locatie waar het toonmoment kon doorgaan. Voor het Roodebeekcentrum betekende die samenwerking vooral dat méér mogelijk werd tijdens de stageweek.

In de samenwerking met cultuurhuizen valt op dat sommige cultuurwerkers echt goed weten in te spelen op jongeren en dat anderen dit nog veel te weinig in de vingers hebben. Lena benadrukt dat via kleine, eenvoudige ingrepen zoals het interactief maken of werken met simpele doe-opdrachtjes... je jongeren al heel wat prikkels kan geven.

Lena (Roodebeekcentrum): Anne van Argos gaf onze tieners een ultrakorte uitleg en zette ze nadien meteen aan het werk. Ze moesten per twee, rug tegen rug, voor een foto of kunstwerk gaan zitten; de ene tiener geblinddoekt en met een schetsboek, terwijl de andere tiener het kunstwerk moest beschrijven voor de eerste. Zo maak je iets dat eigenlijk best moeilijk en complex is, toegankelijk en tof en grappig.

Jochem en Lena zijn tevreden over de manier waarop ze konden samenwerken: het klikte op persoonlijk vlak en ze vulden elkaar aan waar nodig.

Jochem (BEAM): Ik werk wel veel met kleuters en kinderen, maar minder met tieners. Zij geven zich minder snel bloot. Dat is iets waar ik aanvankelijk over struikelde. Lena stelde me gerust dat dit perfect normaal is en dat het eigen is aan de leeftijd. Ik voelde me in die zin echt geruggensteund door haar.

Lena (Roodebeekcentrum): Met tieners omgaan is iets wat ik heel graag doe. Voor mij was dit project begeleiden dan weer moeilijk geweest zonder de artistieke expertise van Jochem, dus die wisselwerking zat echt heel goed.

Voor mij was het enorm verrassend en ook geruststellend dat kunstenorganisaties die met complexe dingen bezig zijn toch manieren vinden om dat helder over te brengen "op tieners. Dat gaf mij echt moed!

- Lena (Roodebeekcentrum)

Hoe kunnen we tieners actief betrekken?


De tieners die zich inschreven voor de week gaven allen te kennen echt geïnteresseerd te zijn in fotografie en film. De begeleiders konden dus vertrekken van wat de tieners al kenden en daar vlot verder op bouwen. Voor Jochem was het vooral kwestie om de ideeën op een goede manier te kanaliseren en de tieners artistiek te coachen zonder uit het oog te verliezen dat het voor hen ook allemaal een beetje fun moest blijven.

Jochem (Beam): Probeer als begeleider te ontdekken wat de tieners graag zelf willen vertellen, maken, schrijven, creëren... Wees oprecht geïnteresseerd. Kijk hoe dingen in de groep en in het project kunnen passen. Zoek samen naar een gemeenschappelijk verhaal waar de hele groep zich in kan vinden of herkennen, maar verlies tegelijk de individuele personen niet uit het oog.

De activiteit werd op voorhand vastgelegd door de begeleiders. De artistieke inbreng en output werd quasi volledig door de tieners bepaald. De jeugdwerkers van het Roodebeekcentrum kennen de meeste tieners die deelnemen aan hun aanbod vrij goed. Voor hen is het belangrijk dat de tieners zich goed in hun vel voelen, dat ze geprikkeld worden door de activiteiten die worden aangeboden en dat de activiteit goed omkaderd wordt.

Lena (Roodebeekcentrum): Als ik werk met tieners, zorg ik er altijd voor dat ik enthousiast reageer op hun ideeën en dat ze veel bevestiging krijgen. Tieners moeten zich goed in hun vel voelen bij jou en in je werking, anders kan je er weinig mee aanvangen en zal je vooral veel conflicten moeten oplossen.


Welke competenties van tieners werden versterkt?

De belangrijkste doelstelling van deze stageweek was om de tieners hun artistieke talenten te laten ontdekken en/of verder te ontwikkelen. Aan de hand van een brainstorm kozen de tieners verschillende experimentele technieken om hun impressies vorm te geven: foto's, timelapse- en stopmotion filmpjes.

Daarnaast bezochten ze verschillende Brusselse culturele instellingen. Op het programma: een rondleiding in de geschiedenis van de film in Cinematek, een bezoek aan de tentoonstelling van Alexis Destoop en een interactieve workshop in Argos en een bezoek aan de tentoonstelling Higher Ground van Carl De Keyzer in de Botanique.

De stageweek eindigde met een toonmoment in Beursschouwburg, waar de tieners onverwachts een rondleiding backstage kregen. Hierdoor kregen ze het gevoel dat ze echt iets ‘exclusiefs’ meemaakten.

Lena (Roodebeekcentrum): Veel jeugdwerkers denken dat je het voor tieners vooral niet te moeilijk of uitdagend mag maken, maar daar ga ik pertinent niet mee akkoord. Voor tieners draait het niet zozeer om de thematiek of methodiek van je project. Veel kan, maar je moet het vooral echt goed weten aan te brengen en in te kleden. Stel dat we op dag één van de week tegen de tieners gezegd hadden dat ze aan het einde van de week zelf een film moesten klaar hebben, dan was dat een probleem geweest.

Succesfactoren & struikelblokken

Een hele week kunnen door- werken op een locatie waar de tieners mee vertrouwd zijn, was een grote plus. Ook de keuze van activiteiten bleek een schot in de roos. Elke dag was anders, wat geen ruimte gaf aan verveling. Ook het toonmoment in Beursschouwburg zorgde voor een mooie afsluiter, mede dankzij de technische ondersteuning van Beursschouwburg.

Jochem (Beam): Het proces is belangrijk in een artistieke werking met tieners, maar 'het product' mag niet te veel achterblijven. De goede herinneringen aan het proces worden des te sterker als je iets gemaakt hebt waar je ook echt trots op kan zijn.

Het grootste pijnpunt van de artistieke week was het beperkte aantal deelnemers. Volgens de medewerkers was dit te wijten aan de beperkte communicatie en een gebrek aan duidelijke afspraken om- trent promotie bij de diverse partners. Een kleine groep deelnemers heeft weliswaar ook voordelen voor een project: men kan intensiever begeleiden en conflicten geraken sneller opgelost. De tieners zelf vonden het dan weer een voordeel.

Lena (Roodebeekcentrum): Toen ik op maandag aan Felix, één van onze tieners, vertelde dat er maar weinig meededen met de stageweek, vond hij dat vooral fantastisch. Hij interpreteerde dat als: “Alle aandacht zal naar mij gaan en ik ga mij volledig kunnen uitleven”. (lacht)

Verder waren er vooral wat losse eindjes die eigen zijn aan elk project: niet elke externe partner had een aanpak die op maat was van tieners, er was niet echt goed nagedacht over wat het uiteindelijke toonmoment precies zou inhouden en er was dus ook geen technische fiche opgemaakt... Maar zulke dingen horen er volgens de begeleiders allemaal bij en vallen nooit op voorhand van a tot z in te calculeren.

‘Flits & Flash’ is één van de praktijktijkverhalen uit het Try Out Teens magazine. Download/bestel de publicatie voor nog meer inspirerende samenwerkingen.