Interview | Leen De Spiegelaere en Valerie Vernimme

Het begin

Lasso ontstaat in 2006 in de schoot van het Brussels Kunstenoverleg (BKO), dat toen nog ‘Brussels netwerk voor kunsteducatie en publieksbemiddeling’ heette.

Leen wordt in 2007 aangeworven als eerste projectmedewerker bij Lasso. Een jaar daarna wisselt ze de functie in voor die van coördinator bij BKO. Leen (glimlacht): "Het aantal mensen dat ooit bij Lasso startte en zo haar weg vond naar het sociaal-culturele werkveld in Brussel is niet op één hand te tellen." Leen blijft Lasso van dichtbij opvolgen en wordt in 2016 voorzitter, het moment ook waarop de organisatie haar eigen juridische structuur krijgt.

Vanuit de Raad van Bestuur van BKO wordt ook Valerie bestuurder bij Lasso: "Als zakelijk medewerker bij het Kaaitheater zag ik een mooie kans: bijdragen aan een organisatie wiens missie sterk verschilde van waar ik dag in dag uit mee bezig was, maar waar ik met mijn zakelijke expertise een waardevolle rol kon spelen."

Een sectoroverschrijdend kennis- en netwerkcentrum

Leen vertelt hoe Lasso werd opgericht in de tijd van de cultuurwaardebon, en vanuit de vaststelling dat die niet het meest precaire publiek bereikte. Leen: "Vernieuwend werken rond cultuurparticipatie werd Lasso’s corebusiness."

Valerie: "Lasso was in eerste instantie vooral gekend binnen de Nederlandstalige Brusselse kunst- en cultuursector, maar het aantal sectoren met wie ze samenwerkt breidde doorheen de jaren enorm uit. Intussen heeft Lasso een draagvlak bij zowel welzijn, jeugdwerk, sociaal-cultureel werk als onderwijs." Volgens Valerie weerspiegelt ook de website van Lasso deze evolutie: “Ze is diverser geworden en richt zich steeds nadrukkelijker op een breed publiek."

Valerie: "In haar beginjaren realiseerde Lasso voornamelijk ad-hoc projecten. Vandaag bestaat haar werking uit langlopende, duurzame trajecten, waar steeds meer aandacht is voor kennisopbouw en kennisdeling." Valerie en Leen zijn het volmondig met elkaar eens: Lasso is de afgelopen negentien jaar geëvolueerd van een kleine, projectgerichte organisatie naar een volwaardig stedelijk, kennis- en netwerkcentrum.

Enkele markante projecten

Leen: "Lasso gaat op zoek naar formules die deelbaar zijn. Vaak vindt eerst een pilootfase plaats waarin ze met haar partners test wat in de praktijk werkt en wat niet.” Daarbij weet Lasso de vinger aan de pols te houden van een samenleving in continue evolutie, beamen Leen en Valerie. Valerie: "Lasso is allesbehalve een starre organisatie, maar beweegt steeds mee met de noden van de sectoren waarmee ze samenwerkt." Valerie vertelt over het recente project CultuurClub Plus, waarbij gewerkt wordt rond cultuurparticipatie in woonzorgcentra: "Er komt een hele generatie ouderen aan die meer verwacht op het vlak van kunst en cultuur, en Lasso is er als een van de eersten bij om hierrond een vernieuwend project op poten te zetten.”

Leen en Valerie zien Move It Kanal als één van Lasso's meest markante projecten. Valerie: "Zowel qua omvang, duur als doelgroep – jongeren van twaalf tot achttien in de Brusselse kanaalzone – was dit een bijzonder project. Bovendien werkte Lasso voor Move It Kanal samen met partners langs beide zijden van de taalgrens, wat haar netwerk een enorme boost gaf."

Op het vlak van cultuurparticipatie van mensen met een handicap of van de allerjongsten verricht Lasso eveneens baanbrekend werk, vinden Leen en Valerie. Ze verwijzen naar lopende projecten als Art Inclusive en Explo Labo. Valerie: "Zeker als cultuurhuis kom je al gauw in een polariserend debat terecht als je iedereen wil bereiken. Gelukkig slaagt Lasso er altijd opnieuw in om bepaalde doelgroepen op de radar te brengen, en hierdoor een cruciale stem te zijn in dit debat."

Daarnaast creëert Lasso concrete tools die partners in hun werking kunnen integreren. Zo verwijst Leen onder meer naar Babbelart, een bordspel om met diverse doelgroepen in gesprek te gaan over kunst en cultuur: "Een tool die ik ook regelmatig gebruik als docente bij Odisee, en die misschien wel iets meer bekendheid zou mogen krijgen."

Duurzame lijnen, mits de nodige ondersteuning

Leen: "Na Move It Kanal beschikte Lasso over minder middelen en moest het team noodgedwongen afslanken. Dit viel samen met de verhuis naar de Gallaitstraat, waar Lasso een tijdelijk onderkomen heeft." De voorzitter was toen erg bezorgd over een mogelijke impact op het team en de interne dynamiek. Leen: "Maar Lasso hield stand en vond ook toen een nieuw elan." Valerie: "Lasso weet zich telkens weer aan te passen aan een veranderende context en zorgt telkens voor de juiste personen op de juiste plaats, in functie van de noden van het moment."

Toch wensen de voormalig bestuursleden de organisatie meer financiële zekerheid toe. Leen: "Het team is enorm creatief in nieuwe projecten bedenken en nieuwe doelgroepen bereiken. Maar soms drogen de uitgezette lijnen te vroeg op, door de beperkte duurzame financiële basis " De kracht van Lasso – het feit dat ze over sectoren heen samenwerkt – is tegelijkertijd haar valkuil. Valerie: "Er is geen enkele ministerpost waar al deze sectoren worden gebundeld, dus is Lasso noodgedwongen afhankelijk van meerdere beleidsdomeinen. Lasso zet duurzame lijnen uit, maar door het grote aandeel projectsubsidies kan ze soms te weinig in de diepte werken."

Het wordt er niet beter op, vreest Leen: "Het Brusselse middenveld zucht en puft wegens een gebrek aan middelen en perspectief. De zin om aan cultuur te doen is er, maar hoe blijven we organisaties, die nu al overbevraagd zijn, motiveren voor artistieke activiteiten die vaak boven op hun reguliere werking komen?"

Bron van inspiratie

Valerie en Leen hebben hun rol als bestuurder zo goed als mogelijk proberen waar te maken. Leen: "We hebben getracht een klankbord te zijn voor Anja (Lasso’s algemeen coördinator, nvdr) en haar team, op het vlak van personeelsbeleid, financiële en andere strategische kwesties. Zaken waarover we meer dan eens met elkaar hebben overlegd – rond de vergadertafel, online en over de telefoon."

Of is het Lasso die eerder een steen heeft verlegd in de hoofden van de voormalig bestuursleden? Leen: "Op vergaderingen met Lasso hield ik mijn notitieboekje altijd bij de hand. Zowel het netwerk waarover Lasso beschikt als haar onuitputtelijke ideeën en straffe projecten, vormden voor mij steeds een belangrijke bron van inspiratie." Valerie: "Ik dacht dat wij in het Kaaitheater al erg inclusief waren. Door Lasso, waar nu bijna twee jaar een ervaringsdeskundige inclusie aan het werk is, zijn mijn ogen pas echt opengegaan."

Nog een laatste wens

In 2026 blaast Lasso twintig kaarsjes uit. Wat wensen de voormalig bestuursleden de organisatie toe? Leen: "Projecten krijgen bij Lasso steeds vorm in dialoog met partners, het team en het bestuur. Ik hoop dat ze dit, als netwerkorganisatie, te allen tijde kan vasthouden."

Valerie wenst Lasso op haar beurt inspiratie toe: “Lasso zou niet steeds zelf het warm water moeten uitvinden. Wat Lasso doet is uniek en zeker ook het gevolg van de Brusselse complexiteit, maar het zou zinvol zijn als ze wat vaker kan uitwisselen met andere, soortgelijke praktijken, nationaal en internationaal.”