Een landschap creëren van kleuren en geluid

Rode biet, kurkuma, zoete paprika

Van mei tot december 2025 werkten Marie-Rose en Virginie artistieke ateliers uit op maat van de baby’s en peuters van De Hummeltjes, De Speelboom en Schobbejakske. Marie-Rose: “Per kinderdagverblijf deden we vier sessies: drie in het kinderdagverblijf en een vierde in Gemeenschapscentrum Everna, omdat we de kinderen en begeleiders ook mee willen nemen naar boeiende culturele plekken buitenshuis.

Zo’n sessie nam een hele voormiddag in beslag, voorbereiding en opruim inbegrepen. Het eigenlijke atelier met de kinderen duurde ongeveer drie kwartier. Virginie: “Wat samenvalt met de spanningsboog van de meeste kinderen. Maar we zien ook het omgekeerde: sommige krijgen er maar niet genoeg van en zijn zelfs triest als het atelier ten einde is.”

De kunstenaressen werkten voor deze ateliers met natuurlijke verven, op basis van rode biet, kurkuma, zoete paprika, notenbolster… Virginie: “We bereidden de verf vers in het kinderdagverblijf, wat best wat tijd vergde. In de toekomst willen we ze in het bijzijn van de kleintjes maken, omdat het leerrijk is om te zien hoe specerijen kleur worden.”

Marie-Rose: “Nadat we de ruimte hadden leeggemaakt en alle onnodige prikkels hadden verwijderd, creëerden we onze eigen scenografie. Met grote stroken tetra-brik knippen en plakten we onze performance-mat op maat van de ruimte. Die hergebruikten we tijdens iedere sessie. Zo creëerden we een heus patchwork van verf en tape waar de kinderen van de verschillende kinderdagverblijven hun stempel op drukten.”

Lichten uit, spots aan

Zodra de ruimte klaarstond en de verf bereid was met warm water – anders was ze te koud voor de baby- en peuterlijfjes – kon de performance beginnen.

Met zachte tokkel-, wapper-, toeter-, fluit- en schuurgeluiden creëerde Marie-Rose telkens een unieke soundscape. Ze maakte hiervoor gebruik van het materiaal dat voorhanden was: papier, verfattributen, haar stem… Af en toe ook een blokfluit of een eerder opgenomen audiofragment. Virginie: “Tijdens één van de sessies lieten we een strook papier als een waterval de schilderruimte binnenrollen. Zo creëerden we een extra ruimtelijke dimensie waar we Action Painting-gewijs verf op katapulteerden. Dit gaf ook een extra toets aan de soundscape.”

Virginie: “Op de zachte tunes van Marie-Rose begon ik met schilderen. We zaten in een kring, verfpotjes stonden rondom ons uitgestald. Ik nam één van mijn zelfgemaakte verfborstels, bijvoorbeel een geperforeerd zakje waarin mango’s worden verkocht, dopte het in de verf en liet naar goeddunken enkele verfsporen op het papier achter. Ik begon klein, enkele penseelstreken op een wit blaadje, en introduceerde stap voor stap de verschillende verven en tinten.”

Magie

Marie-Rose: “En dan zie je de magie: eens de kindjes, begeleiders, ouders hun draai vinden, doen de kleuren en klanken de rest. De kindjes kwamen in beweging; sommige wat sneller dan andere, maar dat is helemaal oké. Er werd volop gesopt, gesmeerd, geveegd, gekliederd en geklad, en de begeleiders neurieden of zongen, ondersteunden de kindjes of schilderden mee.

Vingers, handen, armen, voeten werden ingezet, het hele lijf kon zich ontpoppen tot verfborstel.” Virginie: “Er zijn genoeg kindvriendelijke verfattributen voor wie zich niet vuil wil maken: kindersokjes met onderaan een schuursponsje genaaid, linten, stukjes oude kleren die ik transformeerde tot tamponeerkwasten...”

Virginie: “Op het ritme van de muziek werden mijn bewegingen telkens groter, als een zee die steeds wilder wordt; ik stond op, dopte mijn voeten in de verf, schilderde met meer kracht en zwier, veegde brute strepen op het papier. Ook de kinderen maakten eerst kleine, voorzichtige bewegingen op een klein blaadje papier, om zich vervolgens met handen en voeten volledig uit te leven in de hele ruimte.” Marie-Rose: “Het is alsof we samen een reis maakten, die kabbelend begint en onderweg volledig losbarst, tot we weer wat zachter, of juist harder, samen afronden. Virginie: “Op dat moment was de verf vaak ook op, of waren sommige kindjes er stilletjes klaar mee. Dat gebeurde telkens heel intuïtief.”

Iedereen en alles onder de verf

Virginie: “Aan de ouders werd gevraagd om, samen met hun kinderen, kleren te dragen die vuil mochten worden. Na afloop werden de kindjes weer proper gemaakt en kregen ze verse kleren aan.” Marie-Rose: “Niet ieder kind of begeleider had altijd evenveel zin om vuil te worden. Maar, dat hoort erbij en je mag de impact van het kijken niet onderschatten; ook zij die aan de kant staan werden muzikaal en visueel volledig ondergedompeld.”

Virginie: “Uit ervaring weten we: als kunstenaar moet je je flexibel kunnen opstellen. Niet iedere dag is dezelfde, niet ieder kindje heeft er altijd evenveel zin in, niet alle begeleiders zijn altijd even enthousiast.” Marie-Rose: “Zo leerden we dat een goede dynamiek en een fijn atelier staat en valt bij de energie en intensiteit die wij erin leggen. We zien onszelf als performancekunstenaars, waarbij de kinderen en begeleiders tegelijk publiek en deelnemer zijn; hoe meer wij op elkaar inspelen, hoe makkelijker ons publiek actief meedoet. En zo worden de kinderen ook performancekunstenaars, die mee bepalen welke richting we uitgaan; een kreet van een kind wordt deel van de soundscape, een verfstreek bepaalt mee het proces en resultaat.”

Inspiratie voor de eigen kunstenpraktijk

Virginie en Marie-Rose bruisen van de ideeën en willen verder aan de slag met de allerjongsten. Marie-Rose: “We zouden graag een performance doen met baby’s en peuters, zoals we nu al doen, maar dan met een publiek dat louter kan toekijken.” Virginie: “Of we denken na over hoe we het schilderlandschap ruimtelijk en sensorieel kunnen vergroten en versterken, door bijvoorbeeld een liveopname van het atelier simultaan te projecteren op het plafond.”

Marie-Rose: “We dromen ook van een eigen publicatie, met kunstwerken van de allerjongsten. De hedendaagse beeldende kunstscène heeft, in tegenstelling tot bijvoorbeeld de podiumkunsten, kunst met de allerjongsten nog niet omarmd. Kunstenaars die met de allerjongsten werken worden vaak niet serieus genomen, het wordt vaak als een zij-projectje beschouwd. Terwijl dit misschien juist het echte werk is?”

Virginie: “Kunst maken met de allerjongsten vraagt veel energie, maar geeft ook veel. Omdat het in het moment plaatsvindt: je kijkt naar de kleine acties, je bent je heel bewust van alles wat er rondom je gebeurt. Dat geeft rust en inspiratie, en werkt verrijkend. Aan het eind van een artistieke sessie zijn we doodop en tegelijkertijd bruisen we van de energie. De onbevangenheid van de kinderen die zich ten volle uitleven, hun intuïtieve reacties, hun nieuwsgierigheid, hun spontaniteit… Dat alles zorgt voor de werkelijke magie.”