Walden Festival

De hardware van een popfestival

De eerste editie van Walden Festival vond plaats in 2021, te midden van de coronacrisis. Ondertussen is het uitgegroeid tot een volwaardig festival met een unieke programmatie, format en publiek. Aurélie vertelt: “Het is bovenal een avontuurlijk festival, waar de bezoeker een brede waaier aan genres en stijlen kan ontdekken. Je hoort en ziet een mooie mix van klassiek, jazz en tal van andere muzikale tradities. Heel wat concerten vinden in open lucht plaats en duren slechts veertig minuten tot een uur.”

“Inclusiviteit is vanaf het begin een belangrijk aandachtspunt geweest,” vult Esther aan. Wat volgens haar ook te maken heeft met het specifieke format van het festival. “We hebben de hardware van een popfestival, maar een totaal andere programmering. Een avondvullend concert in Bozar is nu eenmaal een heel andere ervaring dan een festivalterrein betreden verschillende podia en een bandje om je pols krijgen. Doordat de concerten niet in de infrastructuur van partners plaatsvinden, is er veel meer speelruimte om zaken zelf in handen te nemen.”

Esther vervolgt: “Het sluit ook naadloos aan bij de focus van het festival om drempels weg te nemen, weg van de ‘codes’ en ‘normen’ die vaak gelden bij klassieke concerten, zoals wanneer je wel of niet mag applaudisseren of wat de dresscode is.” Aurélie: “We zien ook dat de cultuursector zich in het algemeen steeds vaker afvraagt welke mensen en groepen vergeten of uitgesloten worden. Omdat Walden nog zo’n jong festival is, is het voor ons ook makkelijker om op die golven mee te surfen. Doorheen de verschillende edities en jaren hebben we dit steeds meer kunnen consolideren.”

Toegankelijkheid als reflex: van podiumopbouw tot communicatie

Twee jaar geleden klopten Esther en Aurélie aan bij Inter Vlaanderen, het Vlaams expertisecentrum voor toegankelijkheid. Na een grondige kennismaking met het festival en een bezoek aan de locaties, gaf Inter allerlei tips om het festival toegankelijker te maken. Esther: “Dat was zeer waardevol, ook al merkten we dat Inter zich meestal op grotere muziekfestivals richt. Wij bereiken per dag slechts twaalf- tot vijftienhonderd mensen. Die kleinschaligheid impliceert ook dat we niet alle maatregelen kunnen doorvoeren, onder andere vanwege beperkte budgetten. Maar dankzij die kleinschaligheid kunnen we sommige dingen dan weer makkelijker implementeren.”

Sindsdien is inclusie een reflex geworden in alles wat Esther en Aurélie ondernemen. “We proberen ook het hele team hierin mee te nemen, want inclusie heeft implicaties op alle niveaus: bij de opbouw van het festival, voor de praktische organisatie, in de communicatie, bij de ticketverkoop…” Volgens Esther vormt de locatie van het festival vaak een struikelblok: “Het terrein is heuvelachtig, hobbelig en bezaaid met kiezelsteentjes. Afgelopen editie hebben we het podium een kwartslag gedraaid, waardoor we ook de tent en doorgangen moesten aanpassen. We vroegen de decorbouwers om een pad voor rolstoelgebruikers te maken, maar door de opstelling was de doorgang niet breed genoeg voor de rolstoelen om er te kruisen of te draaien.” Aurélie en Esther moeten hierdoor heel specifiek zijn in de instructies en afmetingen die ze de podiumbouwers geven, en dat telkens opnieuw. Esther: “Op zo’n momenten stellen we vast dat onze wereld nog onvoldoende is afgestemd op mensen met een handicap.”

Communicatie is cruciaal. Intern, tussen partners, maar evenzeer naar het publiek toe. Aurélie: "Goede communicatie is een essentieel onderdeel van toegankelijkheid. Als ruimtes niet of moeilijker toegankelijk zijn, is het onze taak om hier helder over te communiceren. Dit doen we onder meer via de website en persoonlijk contact. We vragen mensen ook om ons te contacteren als ze iets niet terugvinden of als ze met een bepaalde nood zitten.” Esther beaamt het belang van goede communicatie: “Mensen met een handicap worden vaak over het hoofd gezien. Ons daarvan bewust zijn is één ding, maar door hier helder over te communiceren, tonen we dat we er oog voor hebben. Vaak is dat nog belangrijker dan de concrete maatregelen die we nemen.”

Het team achter Walden Festival zet bovenal sterk in op direct menselijk contact. Esther: “We leiden vrijwilligers en jobstudenten op om mensen te helpen. Dit verloopt zeer goed en we zien dat medewerkers altijd bereid zijn om spontaan te helpen, zelfs als ze al veel aan hun hoofd hebben.” Mensen met een handicap worden ook regelmatig naar hun mening gevraagd. Aurélie: “Op het festival zelf spreken we mensen aan en vragen we naar hun ervaringen, naar wat minder goed en wat juist wel goed liep.” Aurélie en Esther zien ook bepaalde mensen met een handicap terugkomen, wat het mogelijk maakt om een band op te bouwen en gerichte vragen te stellen. Aurélie: “Het team heeft al veel positieve reacties ontvangen en dat motiveert ons om er nog meer werk van te maken.”

Inclusief voor iedereen?

Bij elke nieuwe editie evalueren Aurélie en Esther de noden, mogelijkheden en haalbaarheid van bepaalde interventies. Aurélie: “We proberen onze blik open te houden voor de drempels die mensen ondervinden. Tegelijkertijd laten we ons inspireren door hoe andere festivals het aanpakken.”

Sommige zaken zijn budgettair niet haalbaar, zoals een ringleiding die prikkels dempt voor doven en slechthorenden. Esther: “We hebben zelfs geïnformeerd bij een expert in de buurt om een speciaal zendertje te voorzien, maar ook dat bleek te duur.” Andere zaken lukken niet door tijdsgebrek. Aurélie: “Twee edities geleden konden mensen zich via een visueel verhaal voorbereiden op het festival en het terrein. Dit verhaal is erg gedetailleerd en bevat veel foto’s. Zodra er iets verandert, moet het opnieuw aangepast worden en daar hadden we afgelopen editie helaas geen tijd voor.”

Voor sommige groepen kunnen makkelijk aanpassingen worden gedaan. Aurélie: “Begeleiders van mensen met een visuele handicap, maar ook geleidehonden zijn welkom op het festival. Eén begeleider mag gratis deelnemen.” “En we voorzien altijd een extra bakje water voor de honden,” voegt Esther er glimlachend aan toe. Aurélie: “Daarnaast werken we ook aan de ‘visuele’ toegankelijkheid van onze website en hopen we op termijn het AnySurfer-label te krijgen.” Het festival zet niet even hard in op elke handicap, maar volgens Esther hoeft dit ook niet: “Omdat het een slow festival is, gericht op rust en genieten in het groen, lijken aparte prikkelarme ruimtes ons overbodig. Ook al zijn er soms concerten die iets meer swingen, er is altijd een plekje in het park waar je je kan terugtrekken.”

Zorgen voor, via samenwerking en sensibilisering

Een belangrijke stap in het werken rond inclusiviteit is de samenwerking met partnerorganisaties. Aurélie en Esther vertellen enthousiast over ‘Jouw Sleutel’, een project waarbij mensen die drempels ondervinden om cultuur te beleven, via sociale organisaties worden uitgenodigd om deel te nemen. Ze werkten al samen met organisaties voor mensen in armoede, het Brusselse Ouderenplatform en Hubbie, een organisatie voor mensen met een mentale handicap. Esther: “Via die weg bereiken we heel gericht mensen die een handicap ervaren.” Uit elke samenwerking trekken Esther en Aurélie de nodige lessen. Esther: “We organiseerden een keer workshops rond geluid maken op ballonnen voor mensen met een auditieve handicap, maar het bleek te moeilijk om deelnemers te vinden omdat de planning van de organisaties al helemaal vol zat. Tegen die steen zullen we niet snel meer botsen.”

Daarnaast proberen Esther en Aurélie ook hun partners te sensibiliseren rond inclusiviteit: de eigenaars van de locaties, de podiumbouwers, de mensen aan de bar en in de foodtrucks... Zo vraagt men de uitbaters van de foodtrucks om mensen op ooghoogte aan te spreken, kunnen mensen met een handicap tot op het festivalterrein zelf parkeren en worden, ondanks het algemeen verbod in de bar, toch rietjes voorzien voor mensen die niet goed kunnen slikken.

‘Zorgen voor’ staat hoog op de agenda bij het team van Walden Festival. Esther: “Ook al zijn de stapjes die we zetten klein, we willen laten zien dat we zorg dragen voor de mensen die naar het festival komen. Deze zorg vertaalt zich op vele vlakken: het directe contact met het publiek, hoe het festivalterrein vorm krijgt, de manier waarop we het programma samenstellen, de locaties die we selecteren en de manier waarop we communiceren.”

Foto's © Focus Knack, Walden Festival