Een verwelkomende ruimte voor de allerjongsten

Kinderdagverblijven Elmer

Elmer, dat zijn vier kinderdagverblijven in Brussel: Elmer Noord, Zuid, West en Elmer in de Stad. Elmer wil het welzijn, de maatschappelijke kansen en de participatie van gezinnen en kinderen verhogen door het organiseren van buurtdiensten die Nederlandstalige, laagdrempelige, kwalitatieve kinderopvang aanbieden. Het belang van diversiteit en het geloof in de positieve groeikansen van elk individu - kind, ouder én medewerker - zijn hierbij belangrijke waarden.

Hun kinderdagverblijven zetten sterk in op kunst en cultuur en halen hun inspiratie onder meer uit de pedagogiek van Reggio Emilia, het gedachtengoed van de Italiaanse pedagoog en filosoof Loris Malaguzzi. “Naast de liefde is kunst de tweede taal waartoe iedereen de kans moet krijgen ze te ervaren,” vertelt Gerd Lannoo, coördinator Elmer Zuid. “Onze kinderdagverblijven worden zo vormgegeven dat ze kinderen uitdagen om te experimenteren en te ontdekken. Samenwerken vinden we erg belangrijk: met de kansen die daaruit voortvloeien gaan we aan de slag.”

Gerd werkt regelmatig samen met Arts Basics for Children (ABC), gelegen in Schaarbeek en met een Brussel-brede werking. Hun ABC-huis wil een open en dynamisch onderzoekscentrum zijn rond kunst, cultuur en educatie, toegankelijk voor mensen van alle leeftijden. Ze ondersteunen de ontwikkeling van kinderen mee vanuit een specifieke architecturale context. Ze werken met een sterke interne logica, in een ruimte die kinderen op een directe en open wijze stimuleert en sensibiliseert. Samen met hun partners onderzoekt ABC de noden en mogelijkheden van de infrastructuur en ontwerpen ze specifiek meubilair, aangevuld met boeken en spelmaterialen.

De lokalen van Elmer Zuid werden in samenwerking met de architecten van het ABC-huis gerenoveerd en heringericht. Kinderen en begeleid(st)ers zijn er nu meer dan ooit de koning te rijk. Elmer Zuid werkt ook op duurzame basis met ABC verder. Gerd: “Het leuke bij ABC is dat ze zoveel mogelijk organisaties willen inspireren. De plannen van het modulaire ABC-meubilair staan bijvoorbeeld online en zijn relatief makkelijk zelf uit te voeren.”

Bovendien verwelkomt het kinderdagverblijf iedere maand kunstenaars van ABC die workshops geven aan de begeleid(st)ers: “Deze vorming op de werkvloer is erg belangrijk. Begeleid(st)ers leren zo op een andere manier denken, spelen en met materialen aan de slag gaan. Achteraf laat ABC hun materiaal een tijdje achter zodat begeleid(st)ers ermee kunnen experimenteren. Voor ABC is het dan weer prettig dat de inrichting van ons kinderdagverblijf hun workshops ondersteunt.”

Drie belangrijke uitgangspunten van Reggio Emilia:

• De ruimte
  Deze is licht, verbindt binnen en buiten en moet de kinderen uitdagen tot ontdekken, onderzoeken en experimenteren. Leerkrachten en begeleid(st)ers worden bij de bouw en inrichting bijgestaan door architecten en pedagogen.
• Het materiaal
  Dit moet kinderen inspireren om hun ontdekkingen en ideeën vorm te geven.
• Kijken en luisteren
  Leerkrachten en begeleid(st)ers zijn gericht op het ontwikkelen van de eigen identiteit, zelfstandigheid en creatieve vaardigheid van het kind.

Huis van het Kind Anderlecht

In een Huis van het Kind kan je terecht voor alles rond opvoeden en opgroeien. Zo’n Huis is een samenwerkingsverband tussen een lokale overheid, vrije beroepen, middenveldorganisaties, vrijwilligers en burgers. Het einddoel is (aanstaande) gezinnen zo goed mogelijk ondersteunen door diverse levens- en beleidsdomeinen met elkaar te verbinden.

Centraal staat de vraag hoe je de interactie tussen ouder en kind stimuleert. De ruimtes zijn zo bedacht dat ouders er met hun kinderen in interactie zouden gaan, en dat op een zo autonoom mogelijke manier. Nicoleta Vandeputte, coördinator van het Huis in Anderlecht, vertelt: “Wij zijn niet sturend in wat ouders met hun kinderen doen. Soms leggen we hen wel uit wat een vertelvitrine bijvoorbeeld is, maar van daaruit laten we hen zelfstandig aan de slag gaan met hun kinderen. Wij laten ons leiden door de interesses en het verhaal van het kind”.

Zachtroze en vrolijke, kleurige bloemenvazen zijn de constante doorheen het huis. Daarnaast zijn er tal van ‘verborgen’ ruimtes in de meubels waar kinderen zaken kunnen ontdekken en voorwerpen kunnen uithalen. Peuters kunnen ook zelf in de meubels kruipen. Overal in huis liggen boekjes, foto’s, flyers en beelden, zowel voor kinderen als voor hun ouders. Herkenbaarheid en op ontdekking gaan wisselen elkaar harmonieus af in een huiselijk en warm kader. Nicoleta: “We hebben niet veel speelgoed in huis maar leggen de nadruk op dingen zoeken, ontdekken, in interactie gaan met de ruimte. Daarbij gebruiken we ook objecten die kinderen van thuis kennen: een lepel, een pot, een zeef, een handtas… Voorwerpen die herkenbaar zijn voor de kinderen. Ouders hebben hier dan weer de tijd en ruimte om de reactie van hun kind te bewonderen, en eventuele spelideeën op te doen voor thuis.”

Nicoleta’s favoriete ruimte is de wachtruimte voor medische consultaties. Hoewel die ruimte eerder aan de kleine kant is, heeft ze, dankzij haar inrichting, een grote impact op de interactie tussen ouders, kinderen en professionals. Er staan bijvoorbeeld geen klassieke stoelen. Ouders kunnen zo zelf beslissen of ze actief willen zijn of een rustig moment willen beleven met hun kind. Zo wordt de wachttijd echte quality time.

Genoten van dit artikel? Ontdek meer praktijkverhalen waarin met de allerjongsten rond kunst en cultuur wordt gewerkt!