Interview | Charlotte Moerman

Lasso: Welke ervaring heb je al met artistieke projecten voor jongeren?

Tijdens het schooljaar bieden we projectweken aan voor het secundair onderwijs. Eén van de projecten is Urban Flashmob Break waarbij de leerlingen een eigen song maken en er, aan het eind van de week, ergens in de stad een flashmob-dans op brengen. Een ander voorbeeld is Hart van Hout, een voorstelling die leerlingen samen met een performancekunstenaar maken rond het filosofische verhaal van de gulle boom.

Buiten schooltijd is er Imagine, een muziekwedstrijd voor jongeren tussen 13 en 21 jaar. In Brussel doen we dit in samenwerking met onze franstalige collega’s van Fédération de Jeunesses Musicales Wallonie-Bruxelles en met de Vaartkapoen. Imagine heeft het ook een internationale component. Het vindt in acht landen plaats, de winnaars van de nationale wedstrijd gaan door naar de internationale finale.

Met welke partners werken jullie samen?

De projectweken doen we steeds in samenwerking met een Brusselse school. Zij doen een aanvraag en wij werken dan een invulling op maat uit. Het idee voor Urban Flashmob Break ontstond bijvoobreeld vanuit een specifieke vraag van een school. Zij wilden iets doen rond de grootstedelijkheid van Brussel en we hebben het concept dan samen verder uitgewerkt. Om de dansworkshops binnen dit projectthema in te vullen, werken we met Urban Center. Voor Imagine is de Vaartkapoen (VK) een belangrijke partner. Niet enkel op niveau van de locatie, maar ook omdat we via hun jongerenwerking jonge talenten bereiken.

Hoe maken jullie de wedstrijd bekend bij de jongeren?

Enerzijds verspreiden we onze oproep via VI.BE, een platform dat allerlei opportuniteiten voor muzikanten bundelt. We willen namelijk een zeer brede en diverse groep van jonge muzikanten bereiken die met zeer diverse muziekstijlen deelnemen. Wel merkten we dat Nederlandstalige jongeren makkelijker de weg naar onze oproep vinden via jeugdhuizen, academies, kunsthumaniora... Daarom proberen we aanvullend ook zeer lokaal te werken. Via het grote netwerk van de jongerenwerking en de VK het gemeenschapscentrum, bereiken we ook Brusselse jongeren. De Vaartkapoen is enorm gekend voor zijn uitgebreide muziekwerking en dus de ideale partner voor dit project.

We lanceerden de oproep half december en sluiten de inschrijvingen half maart, zo heeft iedereen de kans om zich aan te melden. Promotie gaat voornamelijk via de partners, hun netwerk en mond-aan-mondreclame. Sociale media werken maar beperkt, of pas als de jongeren al vertrouwd zijn met het project.

Op welke manier hou je de jongeren gemotiveerd?

Door hen niet enkel de mogelijkheid te geven om deel te nemen maar hen ook te coachen en te ondersteunen in hun artistieke werk. Sommige jongeren hebben al ervaring, anderen meldden zich aan vanuit onbezonnen enthousiasme. Via een aantal uiteenlopende workshops stomen we hen klaar voor hun performance.

Tijdens het traject ontstaat ook een band tussen de deelnemers. De winnaar komt bijvoorbeeld in contact met de andere nationale finalisten en we horen vaak dat ze contact blijven houden. Het gaat niet enkel om een éénmalig evenement: de ervaringen en contacten die ze opbouwen zijn waardevol voor het verdere verloop van hun artistieke ambities. Zelf proberen we met de deelnemers van de voorbije edities ook nog contact te houden, hen te betrekken bij toekomstige jury’s. Sommigen worden zelfs muziekcoach bij ons. We proberen iedereen ook veel vertrouwen te geven. Deelnemers kunnen zelf bepaalde keuzes maken en aangeven waar ze nood aan hebben, zeker de 18-plussers. Dat zijn al volwassenen, het is goed voor hen om te weten dat ze een bepaalde vrijheid hebben.

Welke aandachtspunten kan je meegeven voor wie met jongeren werkt?

Iets waar wij zelf veel belang aan hechten is dat alle mensen waar we mee werken, van de coaches tot de juryleden, een mooie mix moeten zijn van verschillende achtergronden: een evenwicht tussen mannen en vrouwen, tussen klassiek geschoold en autodidacten... Dit is essentieel voor onze ambitie om diverse jongeren te bereiken. Zij moeten zich immers ook gerepresenteerd voelen. Luister dus vooral naar hun noden. Ik luister naar wat zij nodig hebben om te kunnen groeien in hun muziek en ga daar dan mee aan de slag. Verder is de samenwerking met de VK, ik blijf het herhalen, heel kostbaar voor ons. Zij kennen de noden van de Brusselse jongeren enorm goed.

Zijn er soms jongeren die afhaken?

Dat is eigenlijk nog niet voorgevallen. Ze zijn steeds met acht, idealiter vier Nederlandstaligen en vier Franstaligen. Het opzet is ook zo dat het leuk en gezellig is, dat ze de kans krijgen om naar het buitenland te gaan en een prijs te winnen. Er zijn voldoende redenen om gemotiveerd te blijven.

Jullie werken met artistieke coaches. Hoe is de interactie tussen hen en de jongeren?

Ook dat werkt goed. De coaches worden samen met de partners gekozen. We gaan op zoek naar mensen die én een bepaalde kennis binnen een branche hebben én een goede feeling met jongeren. De Artist Management coach is bijvoorbeeld iemand die in de muziekindustrie belandde na lange tijd jeugdwerker te zijn.

Het is belangrijk voor ons dat coaches weten hoe ze met jongeren moeten omgaan. Vaak zien we zelfs dat jongeren en coaches achteraf contact blijven houden. Ook tijdens de internationale finale zijn de internationale coaches het hele weekend beschikbaar voor de jongeren. De betekenis van die informele contacten is niet te onderschatten voor de jongeren.

Zijn er ook zaken die het proces bemoeilijken?

In ons geval is dat taal. Als we meertalig kunnen werken gaat alles vaak vlot, maar als iemand slechts één taal beheerst komt er meer bij kijken. Jongeren werven is ook niet altijd vanzelfsprekend. We kunnen maar acht kandidaten selecteren maar willen dat zo kwalitatief mogelijk doen. Dat blijft voor ons een zoektocht. En uiteraard is er het financiële aspect, maar dat is waarschijnlijk een uitdaging voor iedereen die dergelijke projecten opzet.

Wanneer is het artistieke proces voor jou of je organisatie geslaagd?

Als de show goed zat en iedereen zich geamuseerd heeft. Jongeren zijn dan ook echt trots, de stress kan losgelaten worden. Daarnaast geeft het veel voldoening om hen een echte kans te bieden. Waarbij ze kunnen groeien in hun artistiek verhaal, hun netwerk kunnen uitbreiden, nieuwe vriendschappen kunnen smeden en kennis opdoen.

Voorzien jullie nazorg voor de deelnemers?

We blijven iedereen ondersteunen. De winnaar krijgt wel de meeste voordelen zoals een opnamesessie, een professionele fotoshoot, eigen promomateriaal. Ook proberen we het netwerkje dat ze zelf creëerden te verbreden en te delen met andere netwerken.

Daarnaast gaan we op zoek naar verdere podiumkansen. Eén van de finalisten van vorig jaar kreeg bijvoorbeeld een residentie in de Vaartkapoen, maar ook als ze een langer engagement zoeken, en dat zijn dan voornamelijk de Brusselse jongeren, kunnen ze bij het gemeenschapscentrum en de jongerenwerking terecht. We nemen ook steeds de tijd om met de partners te evalueren hoe het een volgende editie beter kan. De feedback van de deelnemers nemen we daar altijd in mee.

Tot slot, wat zijn jouw tips voor collega-organisatie die artistieke jongerenprojecten willen realiseren?

1. Luister naar de jongeren en hun noden
2. Laat ze proeven, proberen, met vallen en opstaan. Zo leren ze.
3. Onderschat niet wat jongeren kunnen teruggeven aan jouw organisatie of project.
4. Geef hen een bepaalde zelfstandigheid en vrijheid binnen het project
5. Schenk aandacht aan de band tussen jongeren onderling. Probeer die te versterken, dat zorgt er onder andere voor dat ze gemotiveerd en enthousiast blijven.
6. Ga op zoek naar partners met de juiste expertise, samenwerken is de sleutel om te blijven groeien en leren, om de juiste voeling te houden met de leefwereld van je doelpubliek.