Samenwerken rond meer cultuur voor de allerjongsten

Lasso: Wie zijn jullie en wat is jullie rol binnen het netwerk?

Sarah: Als medewerker bij de Anderlechtse cultuurdienst coördineer ik samen met Mathilde van Huis van het Kind Anderlecht de lokale werkgroep ‘Kunst & Cultuur voor de Allerjongsten’. Die verenigt cultuuraanbieders, crèches, kunstenaars, organisatoren, toeleiders… Onze belangrijkste doelstellingen zijn expertise delen, noden detecteren en nieuwe initiatieven creëren. We komen een viertal keer per jaar samen en werken daarnaast in kleinere groepen aan specifieke acties.

Mathilde: De werkgroep is ontstaan vanuit een overleg met het Lokaal Gezinsondersteunend Netwerk. Verschillende organisaties voelden de nood om actief in te zetten op kunst en cultuurbeleving voor de allerjongsten. De Anderlechtse cultuurdienst, kinderdagverblijf Elmer Zuid, GC De Rinck en Brede school Hartje Anderlecht zijn trouwe partners die zich van in het begin geëngageerd hebben. Ikzelf werk bij Huis van het Kind Anderlecht, waar ik stafmedewerker en projectcoördinator ben.

Anna: Ik ben sociaal-cultureel werker bij GC De Rinck, waar ik mee de jaarlijkse Kunstendag voor Kinderen organiseer. Met deze dag focussen we al enkele jaren op aanbod voor 0- tot 6-jarigen. De programmatie wordt in samenwerking met de hele werkgroep ingevuld. De afgelopen twee jaar voorzagen we ook een programma op maat van kinderdagverblijven, op maandag na de Kunstendag. Verder werken we ook mee aan ‘Baboes on Tour’, een project rond spel- en ontmoetingsmomenten voor ouders met jonge kinderen.

Waarom besloten jullie de krachten te bundelen?

Sarah: Eén van de pijlers van ons Cultuurbeleidsplan focust zich op de allerjongsten. We zijn er immers van overtuigd dat deelname aan kunst- en cultuuractiviteiten op jonge leeftijd positieve effecten heeft op de cognitieve, motorische en sociaal-emotionele ontwikkeling van het kind. Bovendien zijn de jonge kinderen van vandaag onze jongeren van morgen. Alleen maar positieve argumenten om hier als lokaal beleid op in te zetten.

Mathilde: Kunst en cultuur zijn tools om deuren (verder) te openen voor de ontwikkeling van het kind. En ze kunnen voor momenten zorgen die de warmte binnen een gezin, quality time of ouder-kindinteractie kunnen stimuleren.

Anna: De nood aan spel- en ontmoetingsmomenten voor jonge gezinnen is hoog. Door samen te werken met Huis van het Kind kunnen we beroep doen op hun expertise over de doelgroep. We delen ook ruimtes, waardoor ouders op verschillende plekken terechtkomen en ze hun netwerk uitbreiden. Voor de kinderen is de variatie aan speelruimte en aanbod dan weer fijn.

Mathilde: Huis van het Kind Anderlecht is een netwerkorganisatie die vertrekt vanuit de noden van ouders en partners. Samenwerken voor éénzelfde doel zit verweven in ons DNA. En aangezien onze partners en wij voor dezelfde ouders werken, is de krachten bundelen een evidente keuze. Zowel op financieel vlak als op het gebied van expertise en personeel.

Hoe kijken jullie vandaag naar de evolutie van de werkgroep, en naar jullie realisaties?

Sarah: Ik ervaar de werkgroep als een gemotiveerde, diverse groep van mensen die elk het belang van kunst voor de allerjongsten ervaren en uitdragen. Onze goede samenwerking leidde vorig jaar tot enkele bijzondere verwezenlijkingen: de opstart van ‘Baboes on Tour’, de start van ‘Tapis Partie’ - het residentietraject in GC De Rinck, de derde editie van onze Kunstendag waar we meer dan 600 bezoekers mochten verwelkomen... Ik ben ook enorm trots dat quasi alle artiesten die aan de dag deelnamen uit onze gemeente kwamen. Zo werken we ook aan één van onze andere ambities: Anderlechtenaren een podium geven. En tot slot, en niet in het minst, is er de erkenning en ondersteuning van Lasso, die de werking van onze werkgroep inspirerend vindt en in andere gemeenten gelijkaardige netwerken opzet.

Mathilde: We mogen heel trots zijn dat we de nood vanuit gezinnen goed gecapteerd hebben. In 2023 hebben er naast nieuwe initiatieven ook veel kruisbestuivingen plaatsgevonden binnen de werkgroepen van Huis van het Kind. Verder zijn de eerste stappen gezet om de Kunstendag voor Kinderen zo inclusief mogelijk te maken. We zijn goed op weg maar kunnen hier zeker nog in groeien.

Sarah: Ik hoop dat we er in 2024 in slagen om ons aanbod toegankelijker te maken voor gezinnen met extra zorgnoden. Verder hopen we andere gemeenten en organisatoren te inspireren om een aanbod te creëren voor de allerjongsten. Het zou voor onze werkgroep nuttig zijn om good practices uit te wisselen met
andere lokale netwerken. Daarnaast denk ik dat er potentieel zit in het
kunstenaarsbestand te delen en verder uit te breiden.

Hoe hou je het netwerk gemotiveerd en betrokken?

Mathilde: De juiste mensen hebben elkaar inderdaad gevonden: éénzelfde nood ervaren vanuit verschillende organisaties moedigt aan om er gezamenlijk mee aan de slag te gaan. Klein beginnen helpt om vertrouwen te winnen bij de verschillende partners en om samen te groeien. Samenwerken is een dynamisch proces waarbij je groeit, botst, onderhandelt, oplossingen zoekt en waar nodig opnieuw begint.

Anna: Ons succesverhaal geeft aan dat we dit echt moeten blijven doen. Door te zien en te voelen hoe belangrijk de activiteiten zijn die uit de werkgroep doorgroeien, blijf je gemotiveerd om verder te werken aan het verhaal.

Hoe hebben jullie de samenwerking binnen Explo Labo ervaren?

Mathilde: Concreet werd er in 2023 vanuit Lasso een budget voorzien voor een traject met een kunstenaar. De keuze viel toen op Ugo Dehaes. Zijn artistieke robots hebben veel jonge gezinnen betoverd tijdens ‘Baboes on tour’. Als kers op de taart verwerkte hij de creaties van de families in een performance op de Kunstendag. Het mede-eigenaarschap dat de gezinnen ervaarden was fantastisch!

GC De Rinck koos ervoor een artiest in huis te nemen die op de allerjongsten focust. Hoe kwam dit tot stand?

Anna: Via de VGC was er een mogelijkheid om met een kunstenaar aan de slag te gaan. Daarop gingen we in zee met Katrien Oosterlinck. Samen creëren we ouder-kindmomenten in De Rinck en bij partners. Het is een participatief traject: Katrien gaat met baby’s en peuters in interactie met zelfgemaakte tapijtjes, en bouwt zo verder aan een artistiek traject.

We hadden al eerder kunstenaars in huis, maar die werkten meestal aan eigen projecten die ze dan in een try-out-moment toonden of uitvoerden. Het traject met Katrien is nieuw in de zin dat we het samen vormgeven, en dat het aansluit op de lokale noden die wij detecteerden. Zo’n residentie geeft ons de kans om extra ervaring op te doen met de doelgroep van ‘de allerjongsten’.

Wanneer vinden jullie een cultuurbeleid voor de allerjongsten geslaagd?

Sarah: Transversaal blijven uitwisselen, blijven nadenken over acties die we voor de doelgroep kunnen doen, en dat op een toegankelijke manier. Kunst voor de allerjongsten moet de verschillen overstijgen en bijdragen aan een democratischere samenleving en aan meer gelijke kansen. Daarom vinden we de samenwerking met de crèches zo belangrijk: zo bereiken we ook kinderen die anders wellicht moeilijker hun toegang zouden vinden tot onze activiteiten.